انجمن علمی دانشجویی از دید آئین‌نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

آئین‌نامه تأسیس و فعالیت انجمن‌ها و اتحادیه‌های انجمن‌های علمی دانشجویی در ۳۷ ماده و ۳۱ تبصره سال ۹۶ به تصویب سرپرست وزارت علوم، تحقیقات و فناوری رسید و این آئین‌نامه جایگزین آئین‌نامه مصوب سال ۸۷ قرار گرفت.

آئین‌نامه تأسیس و فعالیت انجمن‌ها و اتحادیه‌های انجمن‌های علمی وزارت علوم در راستای اجرای قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری که به تأسیس و حمایت از انجمن‌های علمی دانشجویی تصریح دارد و با عنایت به راهبرد «سازماندهی و تقویت انجمن‌ها و جمعیت‌های علمی به منظور ایفای نقش مرجعیت علمی و ارتقای مشارکت در تصمیم‌سازی‌ها و توسعه، ترویج و انتشار علم و فناوری» که در سند «نقشه جامع علمی کشور» مورد تأکید است؛ تنظیم شده است.

همچنین این آئین‌نامه در راستای اجرای سند راهبردی کشور در امور نخبگان که به انجمن‌های علمی دانشجویی به مثابه ظرفیتی برای حضور نخبگان علمی تأکید دارد.

از اهداف تأسیس انجمن‌های علمی دانشجویی، ایجاد زمینه‌های مناسب برای شکوفایی استعدادها و بروز خلاقیت علمی دانشجویان و بهره‌گیری از توانمندی ایشان در تحقق و تقویت فضای علمی دانشگاه، افزایش مشارکت جمعی و داوطلبانه دانشجویان در فعالیت‌های علمی به منظور ترویج فرهنگ کارگروهی، تکمیل رسالت‌های دانشگاه در تربیت نیروی انسانی متخصص توانمند با رویکرد فرصت‌دهی و اعتماد همچنین تقویت و تحکیم پیوندهای نظام آموزش عالی با بخش‌های مختلف جامعه و مجامع علمی ملی و بین‌المللی است.

کلیات انجمن علمی دانشجویی

انجمن‌ها و اتحادیه‌ها صرفاً مجاز به فعالیت‌های علمی غیرسیاسی، غیرحزبی و غیرصنفی و مجاز به فعالیت‌هایی با ابعاد سیاسی و صنفی با رویکرد علمی و تخصصی هستند. هر دانشجوی شاغل به تحصیل در رشته مرتبط با موضوع فعالیت انجمن می‌تواند مطابق این آئین‌نامه به عضویت انجمن درآید و در چارچوب اساسنامه انجمن به فعالیت بپردازد. حداقل تعداد اعضای انجمن پنج نفر است. عضو انجمن موظف به مشارکت فعالانه در فعالیت‌ها و برنامه‌های انجمن است.

اساسنامه انجمن مجموعه‌ای مکتوب است شامل اهداف، شرح وظایف، ارکان و تشکیلات، شرایط عضویت و کلیه مقررات اجرایی ویژه یک انجمن که در قالب ضوابط کلی این آئین‌نامه تنظیم شده و پس از طی مراحل قانونی به تصویب رسیده باشد. انجمن مطابق اساسنامه خود عمل می‌کند و مفاد اساسنامه نباید مغایر با این آئین‌نامه باشد.

تأیید یا رد اصلاحات اساسنامه انجمن بر عهده معاون فرهنگی و اجتماعی دانشگاه است. معاون فرهنگی و اجتماعی دانشگاه کتباً موافقت یا مخالفت و دلایل مخالفت خود با اصلاحات اساسنامه را با استناد به این آئین‌نامه (حداکثر یک‌ماه پس از دریافت نامه اصلاحات اساسنامه) به انجمن مربوطه ابلاغ می‌نماید. عدم اظهارنظر در مهلت مقرر به منزله موافقت با اصلاحات اساسنامه است. از زمان تصویب اصلاحات اساسنامه، اساسنامه جدید جایگزین اساسنامه پیشین انجمن خواهد شد.

فعالیت‌های علمی شامل فعالیت آموزشی (کارگاه‌ها، کلاس‌ها و دوره‌های آموزشی علمی و تخصصی)، رویداد علمی مسابقه، جشنواره، کنفرانس، نشست، سمینار، نمایشگاه، بزرگداشت، گردهمایی علمی و تخصصی، تولید و نشر محتوای علمی همانند نشریه، کتاب، صفحات مجازی، نرم‌افزار، فیلم، مولتی‌مدیا، تابلو یا بُرد، مدیای علمی و تخصصی، فعالیت پژوهشی شامل تحقیق، مطالعه و پژوهش، ترویج و حمایت از کارآفرینی، خلاقیت علمی (اختراع، ابتکار، نوآوری، نوآفرینی) و گفت‌وگوی علمی و تخصصی (هم‌اندیشی، مباحثه، گفت‌وگو، کرسی آزاداندیشی، مناظره، بحث و تبادل نظر، سخنرانی، میزگرد، نقد و نظر، حلقه فکری) همچنین ارتباطات و همکاری‌های علمی (جلسه، بازدید و همکاری مشترک با مراکز و مجموعه‌های علمی، خدماتی، صنعتی، حرفه‌ای یا تخصصی ملی یا بین‌المللی و ارتباط با دانش آموختگان) را شامل می‌شود.

 ارکان و تشکیلات انجمن‌های دانشجویی

ارکان انجمن شامل مجمع، شورای مرکزی و دبیر انجمن است؛ مجمع انجمن متشکل از تمامی دانشجویان عضو انجمن، بالاترین رکن تصمیم‌گیری انجمن است. جلسات مجمع انجمن که موضوع آن انتخاب یا استیضاح اعضای شورای مرکزی و یا اصلاح اساسنامه انجمن است با حضور حداقل دو سوم کل اعضای انجمن رسمیت می‌یابد.

اختیارات و وظایف مجمع انجمن

مجمع انجمن می‌تواند اساسنامه انجمن را در چارچوب آئین‌نامه صادر شده از وزارت علوم را تصویب و اصلاح کند. همچنین تصویب مقررات عضویت در انجمن، تعیین تعداد نفرات شورای مرکزی و انتخاب اعضای آن، نظارت بر حسن عملکرد اعضای شورای مرکزی، تصویب خط‌مشی‌های کلان انجمن و بررسی گزارش عملکرد شورای مرکزی انجمن و نظارت بر امور مالی انجمن از دیگر وظایف مجمع انجمن است.

دانشجویانی که عضویت در شورای مرکزی دیگر تشکل‌های دانشجویی اعم از صنفی، سیاسی، ورزشی و فرهنگی، محکومیت انضباطی منجر به توبیخ کتبی و درج در پرونده یا بالاتر، کسب معدل مشروط در نیم‌سال تحصیلی گذشته، فراغت از تحصیل نمی‌توانند به عضویت در انجمن دربیایند.