شهرستان بابـُـل پرجمعیت‌ترین شهرستانِ استان مازندران می‌باشد. مرکز این شهرستان، شهر بابل می‌باشد . شهر بابل به دو منطقه شهری تقسیم می‌شود. ارتفاع در این شهرستان از شمال تا ده کیلومتری جنوب آن، از سطح دریاهای آزاد پایین‌تر است. ارتفاع شهر بابل ۲ متر پایین‌تر از سطح دریاهای آزاد است. در سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت شهر بابل ۲۵۰٬۲۱۷ نفر و جمعیت شهرستان بابل ۵۳۱٬۹۳۰ نفر می‌باشد.
مساحت این شهرستان حدود ۱۵۷۸٫۱ کیلومتر مربع است. شهر بابل، مرکز شهرستان بابل، بین ۳۶ درجه و ۳۴ دقیقه و ۱۵ ثانیه عرض شمالی و ۵۲ درجه و ۴۴ دقیقه و ۲۰ ثانیه طول شرقی از نصف‌النهار گرینویچ واقع شده‌است و با تهران ۵ دقیقه و ۱۵ ثانیه اختلاف ساعت (از نظر جغرافیایی) و ۲۱۰ کیلومتر فاصله دارد.
تاریخچه شهرستان بابل
نخستین مورخانی که از مامطیر یاد کرده‌اند ابن رسته و ابن فقیه (۲۹۱ ه. ق) می‌باشند. همچنین نویسندگانی مثل اصطخری (۳۴۰ ه. ق) به صورت ممطیر و مامطیر ابن حوقل (۳۷۶ ه. ق) به صورت مامطیر از این شهر نام برده‌اند.
در کتاب حدود العالم (۳۷۲ ه. ق) نیز می‌آید: مامطیر شهرکیست با آب‌های روان و از وی حصیری خیزد سطبر و سخت نیکو که به تابستان به کار دارند» و در سخن اندر رودها می‌خوانیم: «و دیگر رودیست کی رود باوُل خوانند، از کوه قارن برود و بر مامطیر بگذرد و اندر دریای خزران افتد. از شواهد چنین برمی‌آید که از سده ۵ و ۶ ه.ق مامطیر رو به ترقی و توسعه نهاده، چنان‌که در اوایل سده هفتم بقول یاقوت حموی از جاه‌های برجسته طبرستان به‌شمار می‌آمد.
وجه تسمیه مامطیر
ابن اسفندیار دربارهٔ بنای مامطیر و نام آن می‌آورد: چون حسن بن علی در زمان خلافت عمر به مامطیر رسید و مالک اشتر نخعی و سپاه عرب با او بودند آن موضع که مامطیر است به چشم حسن بن علی دلگشای و نزه آمد، آبگیرها و مرغان و شکوفه‌ها و ارتفاع بقعه و نزدیک به ساحل دریا دید گفت: بقعه طیبه ماء و طیر، از آن تاریخ مختصر عمارتی پدید آمد تا به عهد محمد بن خالد که والی ولایت بود، بازار فرو نهاد و بیشتر عمارت فرمود در سنه ستین و مایه مازیار بن قارن مسجد جامع بنیاد نهاد و شهر گردانید.
ولی اولیاءاله آملی می‌آورد: در عهد خلافت اصحاب از قبل خلفای راشدین، هیچ‌کس، تخصیص به تبرستان نیامد و آنچه در تاریخ تبرستان مسطور است که در ایام خلافت عمر بن الخطاب ابومحمدالحسن علی ، و عبداله ابن عمر، و مالک بن حارث الاشتر و قسیم بن العباس به تبرستان آمده‌اند به حقیقت اصلی ندارد. در این باره اختلاف نظر زیادی وجود دارد. از جمله آنکه عده‌ای فتح طبرستان را در زمان عثمان می‌دانند نه به عهد خلافت عمر؛ و عده‌ای از مورخین نیز حضور حسن بن علی را در فتح طبرستان صریحاً نفی کرده‌اند و عده‌ای دیگر به حضور آن حضرت در فتح طبرستان اشاره‌ای نمی‌کنند.
اما براساس مدارک به دست آمده نام مامطیر در یک واقعه تاریخی مربوط به سال (۲۵۰ ه. ق) هنگام قیام حسن بن زید علوی (داعی کبیر) ضد حکمران عرب طبرستان آمده‌است.
وجه تسمیه مامیترا
بعضی از متاخران از دو کلمه (ممطیر) و (مه میترا) چنین نتیجه گرفته‌اند که: شهر بابل امروزی شهری بود پاک و مقدس، در نزدیکیهای دریا و برای جای داشتن (میترای بزرگ) یا (آتشکدهٔ میتر)، بومیان آن را (مه‌میترا) یا جایگاه میترای بزرگ یا ایین مهر و میتراییسم می‌نامیدند. از سال (۲۵۰ ه. ق) به بعد نام مامطیر در اغلب حوادث طبرستان عنوان می‌شود که در قرن پنجم و ششم، مامطیر رو به وسعت و آبادانی می‌رود به‌طوری‌که در اوایل قرن هفتم به روایت یاقوت حموی از نقاط معتبر طبرستان به‌شمار می‌آید.
وجه تسمیه بابل
بابل به معنی «جایی که آب فراوان دارد» است. بر اساس پژوهش‌های بدست آمده، نام «بابُـل» از دو تکواژ «با» و «بُل» تشکیل شده‌است. در گذشته تکواژ «با»، در لغت به معنی هر چیز مایع و در کاربرد روزانه به معنی «آب» استفاده می‌شد. کلمه «باران» یعنی «آبی که رانده می‌شود»، گواه این مطلب است. تکواژ «بُـل» نیز به معنی «فراوان و بسیار» است.در سال ۱۳۷۲ تحقیقاتی در مورد نام‌شناسی شهرهای باستانی مازندران به چاپ رسید که گویای این مطلب است.
تغییر نام بابل
در سال ۱۳۱۰ه.ش که نقشه‌کشی از شهر بابل آغاز می‌شود، به دستور پهلوی اول (رضاشاه پهلوی) نام این شهر از بارفروش به بابُـل تغییر داده می‌شود. بابل در ۱۳۱۰/۹/۱ ه.ش به این نام تغییر یافت. نام بابُل از نام رودخانهٔ باوُل یا بابُل گرفته شده‌است. حتی در روزگارانی که نام این شهر بارفروش بود، رودخانه‌ها و نهرهایی با نام‌های باوُل و بابل در میان مردم شهرت داشته‌است. وجود روستاهای تاریخی با نام‌های بابلکان، بابلکنار و اله رودبار و… نیز گویای این ادعاست.
تقسیمات کشوری
جدا شدن بابلسر و فریدونکنار از بابل
تا سال ۱۳۶۸ بابلسر و فریدونکنار، به عنوان یکی از بخش‌های ساحلیِ (به نام: بابلسر) شهرستان بابل بودند که از بابل جدا شدند و با هم به شهرستان بابلسر ارتقا یافتند. در سال ۱۳۸۶ بود که فریدونکنار از بابلسر جدا شد و به شهرستان فریدونکنار ارتقا یافت. در حال حاضر این دو شهرستان در مجموع با جمعیتی بالغ بر ۱۸۳ هزار نفرند و دارای ۶ شهر نیز می‌باشند.
بخش‌ها
شهرستان بابل متشکل از هفت بخش به نام‌های: بخش امیرکلا، بخش بابلکنار، بخش بندپی شرقی، بخش بندپی غربی، بخش گتاب، بخش لاله‌آباد و بخش مرکزی شهرستان بابل است.
شهرها
به دلیل حاصلخیزی بالای خاک، تراکم جمعیتی این منطقه بالاست از این رو این شهرستان دارای یازده شهر به نام‌های: احمدشهر، امیرشهر، آهنگرکلا، بابل، خوش‌رود، زرگرشهر، شهیدآباد، گتاب، گلوگاه، گنج‌افروز و مرزی‌کلا می‌باشد.
